Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.
үт — Бавырдан эчәкләргә бүленеп чыга торган сарылы яшелле куе ачы сыеклык 2. күч. Ачу, эчке ачу; зәһәр эчендәге бөтен үтен аның өстенә сытарга теләде. ҮТ КУЫГЫ – Бавырдан бүленеп чыккан үт җыела торган куык. ҮТКӘ ТИЮ – Бик нык ялкыту … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тоту — 1. Берәр нәрсәне бармаклар яки корал һ. б. белән эләктерү. Берәр нәрсәгә кул тидерү 2. Нәр. б. хәрәкәтенә комачаулык итү, аларны туктату, тоткарлау. Кем. б. эләктереп алып җибәрми тору 3. Нәр. б. хәрәкәтен вакытлыча туктату, тоткарлау, кичектерү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бәйрәм — 1. Йола буенча, берәр зур, данлыклы вакыйга хөрмәтенә яки истәлегенә үткәрелә торган күңел ачып ял итү, тантана көне. Гомумән, берәр вакыйга уңае белән үткәрелә торган шундый күңел ачу йоласы, көне 2. күч. Зур шатлык, куаныч, тантана 3. с. Күңел… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәю — 1. Җыелып, бөкләнеп яки йомарланып торган әйберне язып, киңәйтеп җибәрү, ачу 2. Нин. б. өслеккә әйберне бөтен иңе, киңлеге белән салу. Ята яки утыру өчен аска нәр. б. түшәү, салу, урын әзерләү 3. Бөртекле, вак әйберләрне юка катлам итеп як якка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
иллюстрация — 1. Китапта, гәзит журналда эчтәлекне аңлату, ачыклау өчен бирелгән рәсем 2. Берәр фикерне, сүзне ачык итеп күз алдына китерә торган мисал 3. Кешенең эчке рухи халәтен, вакыйгаларның асылын җанлы образлар аша ачу урынына әсәрдә берәр вакыйганы,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сорату — 1. Берәр нәрсәне белергә белешергә теләп мөрәҗәгать итү 2. Берәр нәрсә бирүне яки эшләүне үтенү, шундый үтенеч белән мөрәҗәгать итү. II. СОРАУ – Җавап яки аңлатма бирү таләп ителә торган мөрәҗәгать, сүз. Үтенеч 2. Аңлашылмаган нәрсә, ачыклыйсы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уйнау — 1. Шаяру, күңел ачу. Спортның бер төре булган нин. б. уен белән вакыт үткәрү, ял итү. Уен өчен берәр нәрсәдән файдалану, хәрәкәт ясау ферзь белән уйнау 2. Нин. б. әйберне үзе дә сизмичә бернинди максатсыз әйләндерү, хәрәкәтләндерү, кирәкмәгән эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ут — I. 1. Яна торган әйберне чорнап алган кызу газлар; ялкын 2. Яктырткыч приборлардан таралган яктылык. Кабызылган, яндырылган яктырткыч приборлар тур. 3. күч. Күзләрдәге ялтырау (гадәттә кешенең эчке халәтен белдерә) ут кабынды кинәт күзләренә 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чыгу — 1. Кайдан да булса китү, ул урынны калдыру. Барган юлдан, юнәлештән читкә китү, күчү, юлын үзгәртү 2. Кая да булса килү, килеп басу, килеп күренү саф алдына ч. . Кайсы да булса якка карау, юнәлгән булу бакчага чыга торган тәрәзә 3. Берәр урында… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
